راهنمای کامل برای شروع با جاوا اسکریپت

JavaScript  یک زبان برنامه‌نویسی سطح بالا و اسکریپتی است که برای ایجاد و اعمال تغییرات پویا و تعاملی در صفحات وب استفاده می‌شود. این زبان ابتدا توسط شرکت Netscape Communications Corporation  توسعه داده شد و در سال ۱۹۹۵ به عنوان یک ابزار توسعه برای مرورگر Netscape Navigator معرفی شد. اما اکنون JavaScript به عنوان یک استاندارد صنعتی توسط استانداردسازی شده توسط ECMA International  به نام ECMAScript شناخته می‌شود.

از زبان JavaScript به عنوان یک زبان اسکریپتی می‌توان در محیط‌های مختلفی از جمله مرورگرهای وب، سمت سرور، برنامه‌های موبایل و حتی برنامه‌های دسکتاپ استفاده کرد. به عنوان یکی از سه پایه اصلی توسعه(HTML,CSS,JS)   JavaScriptنقش مهمی در ایجاد صفحات وب پویا، تعاملی و جذاب دارد.

از جمله کاربردهای رایج JavaScript می‌توان به ایجاد افکت‌ها و انیمیشن‌ها، اعتبارسنجی و فرم‌های تعاملی، تعریف و اعمال رویدادها، ارتباط با سرور برای بارگیری داده‌ها به صورت آسنکرون، اعمال تغییرات دینامیک بر روی محتوا و بسیاری از وظایف دیگر اشاره کرد. این زبان از جمله ابزارهای بسیار قدرتمندی است که توسعه دهندگان وب برای ایجاد تجربه کاربری بهتر و پویاتر از صفحات وب استفاده می‌کنند.

 

زبان‌های برنامه نویسی مفسری چه نوع زبان هایی هستند؟

زبان‌های برنامه‌نویسی مفسری (Interpreted Programming Languages) یا همان زبان‌های اسکریپتی، زبان‌هایی هستند که کدهای برنامه‌نویسی آنها به صورت مستقیم توسط یک مفسر (Interpreter) در زمان اجرا تفسیر می‌شوند و به دستورات قابل فهم توسط کامپیوتر تبدیل می‌شوند. این زبان‌ها معمولاً کدهای خود را به صورت متنی مانند نوشته و سپس توسط مفسر به زبان ماشین تبدیل و اجرا می‌شوند.

برخلاف زبان‌های کامپایلری که کدها را به زبان ماشین تبدیل می‌کنند و سپس برنامه را اجرا می‌کنند، زبان‌های برنامه‌نویسی مفسری کدها را در همان زمانی که اجرا می‌شوند تفسیر می‌کنند. این به این معنی است که نیازی به مرحله‌ی کامپایل قبل از اجرا ندارند و می‌توانند به صورت تعاملی و فوری کدهای برنامه را اجرا کنند.

زبان‌های برنامه‌نویسی مفسری معمولاً به عنوان زبان‌های اسکریپتی شناخته می‌شوند و برای توسعه وب، برنامه‌نویسی اسکریپت، پردازش داده، توسعه برنامه‌های کوچک و غیره استفاده می‌شوند.

 

به چه زبان هایی، زبان برنامه نویسی کامپایلری می‌گویند؟

زبان‌های برنامه‌نویسی کامپایلری (Compiled Programming Languages) زبان‌هایی هستند که کدهای برنامه‌نویسی آنها برای اجرا ابتدا توسط یک کامپایلر (Compiler) به زبان ماشین ترجمه می‌شوند و سپس برنامه به زبان ماشین اجرا می‌شود. این زبان‌ها معمولاً کدهای خود را به صورت متنی نوشته و سپس توسط کامپایلر به زبان ماشین ترجمه می‌شوند.

برخلاف زبان‌های برنامه‌نویسی مفسری که کدهای برنامه را در همان زمان اجرا تفسیر می‌کنند، زبان‌های برنامه‌نویسی کامپایلری کدها را ابتدا به زبان ماشین ترجمه می‌کنند و سپس برنامه را اجرا می‌کنند. این به این معنی است که کدها قبل از اجرا به یک فایل باینری یا به یک زبان ماشین ترجمه می‌شوند که برای سیستم‌عامل قابل فهم باشد.

زبان ‌های برنامه‌ نویسی کامپایلری معروف شامل (C,C++,C#,JAVA) که به زبان برنامه‌نویسی کامپایلری تلقی می‌شود زیرا کد برنامه‌های Java به زبان ماشین JVM ترجمه می‌شود هستند. این زبان‌ها معمولاً برای توسعه نرم‌افزارهای بزرگ، سیستم‌های عامل، برنامه‌های دسکتاپ، برنامه‌های موبایل و سایر برنامه‌های پیچیده استفاده می‌شوند.

 

شی گرایی در جاوا اسکریپت به چه معنی است؟

شی گرایی در جاوا اسکریپت  به اصول و مفاهیم مربوط به برنامه‌نویسی شیء‌گرا در زبان جاوا اسکریپت  اشاره دارد. در برنامه‌نویسی شیء‌گرا، برنامه‌ها از مجموعه‌ای از اشیاء (Objects) تشکیل شده‌اند که هر کدام دارای ویژگی‌ها (Properties) و رفتارها (Behaviors) خاص خود هستند. این اشیاء می‌توانند به عنوان نمونه‌هایی از کلاس‌ها (Classes) باشند.

در جاوا اسکریپت ، شی گرایی مفاهیمی مانند انتزاع (Abstraction)، موثر بودن (Encapsulation)، وراثت (Inheritance) و پلی‌مورفیسم (Polymorphism) را پشتیبانی می‌کند. این مفاهیم به برنامه‌نویسان اجازه می‌دهند که برنامه‌ها را به قطعات کوچک‌تر تقسیم کرده و آنها را به صورت مستقل از یکدیگر توسعه دهند، که این امر به عنوان یک روش موثر برای مدیریت پیچیدگی‌ها و بهبود قابلیت‌های قابل اطمینان و قابلیت‌گسترش برنامه‌ها محسوب می‌شود.

در جاوا اسکریپت ، کلاس‌ها و اشیاء با استفاده از کلیدواژه‌هایی مانند `class` و `new` تعریف می‌شوند. به عنوان مثال:

 

```javascript

// تعریف یک کلاس به نام Person

class Person {

  constructor(name, age) {

    this.name = name;

    this.age = age;

  }

 

  // تابع برای نمایش اطلاعات فرد

  displayInfo() {

    console.log(`Name: ${this.name}, Age: ${this.age}`);

  }

}

 

// ایجاد یک شیء از کلاس Person

let person1 = new Person('John', 30);

 

// فراخوانی تابع displayInfo بر روی شیء person1

person1.displayInfo(); // نتیجه: Name: John, Age: 30

```

در این مثال، کلاس `Person` تعریف شده و سپس از آن یک شیء به نام `person1` ایجاد می‌شود. سپس تابع `displayInfo()` بر روی این شیء فراخوانی می‌شود تا اطلاعات فرد نمایش داده شود.

 

زبان‌های سمت سرور و سمت کاربر چه تفاوتی هایی دارند؟

زبان‌های سمت سرور و سمت کاربر در محیط‌های مختلف برنامه‌نویسی استفاده می‌شوند و دارای ویژگی‌ها و کاربردهای متفاوتی هستند. در ادامه تفاوت‌های اصلی بین این دو دسته را بررسی می‌کنیم:

 محیط اجرا:

سمت سرور (Server-Side): زبان‌های سمت سرور در سرورهای وب (مانند Apache، Nginx و ...) اجرا می‌شوند و عموماً برای پردازش درخواست‌ها و پاسخ‌های مربوط به بخش سرور از برنامه‌ها استفاده می‌شوند، مانند پردازش داده‌ها، دسترسی به پایگاه داده، ایجاد صفحات دینامیک و غیره.

سمت کاربر (Client-Side): زبان‌های سمت کاربر در مرورگر وب اجرا می‌شوند و برای تعامل کاربر با صفحات وب و ایجاد رابط کاربری تعاملی (UI) استفاده می‌شوند، مانند اعمال افکت‌ها، اعتبارسنجی فرم‌ها، ارسال درخواست‌های AJAX و غیره.

 محیط کاربردی:

سمت سرور (Server-Side): زبان‌های سمت سرور معمولاً برای توسعه و توسعه برنامه‌های وب، سیستم‌های مدیریت محتوا، سیستم‌های مدیریت پایگاه داده، سیستم‌های نرم‌افزاری متقابل و غیره استفاده می‌شوند.

سمت کاربر (Client-Side): زبان‌های سمت کاربر به طور عمده برای توسعه برنامه‌های تعاملی وب، اپلیکیشن‌های تحت وب، بازی‌های وب، اپلیکیشن‌های موبایل و غیره استفاده می‌شوند.

امنیت:

سمت سرور (Server-Side): در برنامه‌های سمت سرور، معمولاً اطلاعات حساس و اطلاعات مربوط به امنیت در سمت سرور قرار دارند و این زبان‌ها برای اجرای پردازش‌های حساس و اطمینان از امنیت داده‌ها استفاده می‌شوند.

سمت کاربر (Client-Side): در برنامه‌های سمت کاربر، امنیت اطلاعات معمولاً در سمت سرور مدیریت می‌شود و اطلاعات حساس باید به طور مناسب از سمت کاربر به سرور ارسال شوند تا از تهدیدات امنیتی محافظت شود.

به طور کلی، زبان‌های سمت سرور برای پردازش و مدیریت داده‌ها و منطق کسب و کار استفاده می‌شوند، در حالی که زبان‌های سمت کاربر برای تعامل کاربر با صفحات وب و ایجاد تجربه کاربری تعاملی و دینامیک استفاده می‌شوند.

 

کاربرد جاوا اسکریپت در دنیای برنامه نویسی چیست؟

جاوا اسکریپت (JavaScript) یکی از زبان‌های برنامه‌نویسی پرکاربرد و قدرتمند است که در دنیای برنامه‌نویسی دارای کاربردهای گسترده‌ای است. در زیر به برخی از کاربردهای اصلی جاوا اسکریپت  در دنیای برنامه‌نویسی اشاره می‌کنم:

توسعه وب:

جاوا اسکریپت  یکی از اصلی‌ترین زبان‌های برنامه‌نویسی برای توسعه صفحات وب پویا و تعاملی است. با استفاده از جاوا اسکریپت ، می‌توان افکت‌ها، انیمیشن‌ها، فرم‌های تعاملی، نوارهای پیشرفت و بسیاری از اجزای دیگر را به صفحات وب اضافه کرد.

توسعه برنامه‌های کاربردی تحت وب (Web Applications):

برنامه‌های کاربردی تحت وب از جمله اپلیکیشن‌های اجتماعی، ایمیل‌های وب، ابزارهای اداری و غیره از جاوا اسکریپت  برای ایجاد رابط کاربری تعاملی و پویا استفاده می‌کنند.

توسعه برنامه‌های موبایل:

با استفاده از فریمورک‌ها مانند React Native و Ionic، می‌توان برنامه‌های موبایل چندسکویی (Cross-Platform) با استفاده از جاوا اسکریپت  توسعه داد.

توسعه برنامه‌های دسکتاپ:

با استفاده از فریمورک‌هایی مانند Electron، می‌توان برنامه‌های دسکتاپ چندسکویی با استفاده از جاوا اسکریپت ، HTML و CSS توسعه داد.

توسعه برنامه‌های بازی:

با استفاده از کتابخانه‌ها و فریمورک‌هایی مانند Phaser و Three.js، می‌توان بازی‌های وب 2D  و  3D با استفاده از جاوا اسکریپت  توسعه داد.

توسعه برنامه‌های IoT (اینترنت اشیاء)

جاوا اسکریپت  می‌تواند در توسعه برنامه‌های مرتبط با اینترنت اشیاء (IoT)، مانند کنترل دستگاه‌های خانگی هوشمند و دستگاه‌های پوشیدنی، مورد استفاده قرار گیرد.

توسعه اپلیکیشن‌های واکنش‌گرا (Responsive Applications):

با استفاده از فریمورک‌ها و کتابخانه‌هایی مانند React و Vue.js، می‌توان اپلیکیشن‌های واکنش‌گرا برای وب توسعه داد که به طور خودکار با اندازه صفحه و نوع دستگاه تطبیق پذیرند.

توسعه برنامه‌های مبتنی بر Blockchain:

جاوا اسکریپت  می‌تواند در توسعه برنامه‌های مبتنی بر Blockchain مانند اپلیکیشن‌های تجارت الکترونیکی، بلاکچین‌های خصوصی و عمومی و دیگر پروژه‌های مرتبط با فناوری Blockchain استفاده شود.

به طور کلی، جاوا اسکریپت  به عنوان یکی از زبان‌های برنامه‌نویسی اساسی و حیاتی در دنیای برنامه‌نویسی، در توسعه انواع برنامه‌ها از برنامه‌های وب ساده تا برنامه‌های پیچیده و نوآورانه مورد استفاده قرار می‌گیرد.

 

جاوا اسکریپت چگونه کار می‌کند؟

جاوا اسکریپت  یک زبان برنامه‌نویسی سمت کاربر (Client-Side) است که به طور اصلی در مرورگرهای وب اجرا می‌شود. در اینجا نحوه کارکرد اصلی جاوا اسکریپت  در محیط مرورگرهای وب را بررسی می‌کنیم:

1. بارگذاری و اجرا:

ابتدا مرورگر وب صفحات HTML را از سرور دریافت می‌کند. اگر در صفحه HTML تگ `<script>` باشد که به یک فایل جاوا اسکریپت  اشاره دارد یا کد جاوا اسکریپت  درون صفحه وجود داشته باشد، مرورگر این کد را بارگذاری و اجرا می‌کند.

2. تفسیر:

مرورگر جاوا اسکریپت  را خوانده و تفسیر می‌کند. در این مرحله، تگ‌های HTML و داده‌های صفحه وب مورد دسترسی قرار می‌گیرند و دستورات جاوا اسکریپت  اجرا می‌شوند.

3. اعمال تغییرات:

کدهای جاوا اسکریپت  می‌توانند تغییراتی روی محتوا و ساختار صفحه HTML و CSS اعمال کنند. این شامل تغییر متن، افزودن یا حذف المان‌ها، تغییر استایل‌ها، اضافه کردن انیمیشن و غیره می‌شود.

تعامل با کاربر:

جاوا اسکریپت  به کمک رویدادها (Events) می‌تواند با کاربر تعامل کند. به عنوان مثال، وقتی کاربر روی یک دکمه کلیک می‌کند یا موس را روی یک المان می‌برد، رویدادها به کمک جاوا اسکریپت  مدیریت می‌شوند.

ارتباط با سرور:

جاوا اسکریپت  می‌تواند اطلاعات را به سرور ارسال کرده و از آن‌جا داده‌هایی را دریافت کند. این فرایند معمولاً از طریق AJAX (Asynchronous JavaScript and XML) یا Fetch API انجام می‌شود.

 پشتیبانی از API‌ها:

جاوا اسکریپت قابلیت ارتباط با API‌های مختلف را دارد، از جمله  API‌های وب مانند Geolocation API  برای دسترسی به موقعیت مکانی، Web Storage API برای ذخیره اطلاعات محلی در مرورگر، و غیره.

به طور کلی، جاوا اسکریپت  به عنوان یک زبان برنامه‌نویسی سمت کاربر در مرورگرهای وب اجرا می‌شود و قادر است تغییراتی روی صفحات وب اعمال کرده، با کاربر تعامل کند، با سرور ارتباط برقرار کند و از API‌ های مختلف استفاده کند.

 

تاریخچه زبان Java Script چیست؟

تاریخچه زبان جاوا اسکریپت  (JavaScript) به طور خلاصه به شرح زیر است:

 اولین ایجاد:

جاوا اسکریپت  اولین بار توسط برنامه‌نویس بریتانیایی بنام برندن ایک در سال ۱۹۹۵ توسعه داده شد. در ابتدا به عنوان یک زبان برنامه‌نویسی سمت کلاینت معرفی شد که به صورت تعاملی و پویا می‌توانست صفحات وب را تغییر دهد.

استقبال از طرف نتسکیپ:

در سال ۱۹۹۶، شرکت نتسکیپ (Netscape) جاوا اسکریپت  را به مرورگرهای وب خود اضافه کرد و آن را به نام "LiveScript" معرفی کرد. در همین زمان، شرکت سان میکروسیستمز (Sun Microsystems) نیز زبان برنامه‌نویسی جاوا را معرفی کرد که باعث ایجاد گیجی درباره این دو زبان شد.

 تغییر نام به JavaScript:

در همان سال، برندن ایک و شرکت نتسکیپ توافق کردند که زبان را "JavaScript" نامگذاری کنند. این تغییر نام با هدف بهبود شناخته شدن زبان بود و ارتباط زبان با جاوا (Java) را کمتر متصور کنند.

 استقبال گسترده:

پس از اضافه شدن به مرورگرهای وب محبوب مانند Netscape Navigator و Internet Explorer، JavaScript به سرعت محبوبیت جلب کرد و تبدیل به یکی از زبان‌های برنامه‌نویسی اصلی برای توسعه وب شد.

 استانداردسازی:

سازمان استانداردهای اینترنت (W3C) در سال ۱۹۹۷ نسخه استاندارد جاوا اسکریپت  را معرفی کرد تا برای برنامه‌نویسان مشخص شود که چگونه باید زبان را پیاده‌سازی کنند. این استانداردسازی باعث بهبود پایداری و قابلیت استفاده از جاوا اسکریپت  شد.

 رشد و توسعه:

از آن زمان تاکنون، جاوا اسکریپت  به عنوان یکی از زبان‌های برنامه‌نویسی حیاتی و اساسی در توسعه وب شناخته شده است. افزایش توانایی‌ها و قابلیت‌های جاوا اسکریپت ، همراه با ظهور فریمورک‌ها و کتابخانه‌های مختلف، منجر به توسعه سریع و پیچیده‌ترین برنامه‌های وب شده است.

به این ترتیب، جاوا اسکریپت  از یک زبان برنامه‌نویسی ساده برای ایجاد افکت‌ها و تعاملات ساده در صفحات وب، به یک زبان قدرتمند و چندمنظوره برای توسعه برنامه‌های پیچیده و تعاملی در محیط مرورگر تبدیل شده است.

 

نقاط قوت زبان جاوا اسکریپت چیست؟

زبان جاوا اسکریپت  (JavaScript) با ویژگی‌ها و امکانات خاص خود، یکی از زبان‌های برنامه‌نویسی پرکاربرد و محبوب در دنیای برنامه‌نویسی است. در زیر به برخی از نقاط قوت این زبان اشاره می‌کنم:

 قابلیت اجرا در مرورگر:

یکی از بزرگ‌ترین نقاط قوت جاوا اسکریپت  این است که می‌تواند به راحتی در تمامی مرورگرهای وب مانند Google Chrome، Firefox، Safari و ... اجرا شود، بدون نیاز به نصب و پیکربندی مخصوص.

 زبان برنامه‌نویسی سمت کاربر:

جاوا اسکریپت  به عنوان یک زبان برنامه‌نویسی سمت کاربر (Client-Side) عمل می‌کند و امکان تعامل کاربر با صفحات وب را فراهم می‌کند. این امکان باعث شده است که بتواند به طور فعال در توسعه اپلیکیشن‌های وب و تجربه کاربری تعاملی و پویا کمک کند.

 زبان چندمنظوره:

جاوا اسکریپت  به عنوان یک زبان چندمنظوره عمل می‌کند و می‌تواند در محیط‌های مختلفی مانند برنامه‌های وب، برنامه‌های موبایل، برنامه‌های دسکتاپ و حتی برنامه‌های IoT (اینترنت اشیاء) استفاده شود.

 پشتیبانی از فریمورک‌ها و کتابخانه‌ها:

جاوا اسکریپت  دارای یک اکوسیستم بزرگ از فریمورک‌ها و کتابخانه‌ها است که توسعه برنامه‌های متنوع و پیچیده را آسان‌تر می‌کند. به عنوان مثال، فریمورک‌هایی مانند React.js، Vue.js، AngularJS برای توسعه اپلیکیشن‌های وب وجود دارند.

 پایداری و رشد پیوسته:

زبان جاوا اسکریپت  در طول سال‌ها بهبودهای مداومی داشته است و با ارائه نسخه‌های جدید و قابلیت‌های پیشرفته، همچنان به عنوان یکی از زبان‌های برنامه‌نویسی اصلی و پرکاربرد در دنیای برنامه‌نویسی شناخته می‌شود.

 پشتیبانی از استانداردهای معتبر:

جاوا اسکریپت  از استانداردهای معتبر و رسمی مانند ECMAScript پشتیبانی می‌کند که به برنامه‌نویسان اجازه می‌دهد از امکانات و قابلیت‌های جدیدی که به طور مستقیم در زبان جاوا اسکریپت  اضافه می‌شوند، استفاده کنند.

به طور کلی، جاوا اسکریپت  با ویژگی‌ها و امکاناتی که ارائه می‌دهد، به عنوان یکی از زبان‌های برنامه‌نویسی پرکاربرد و قدرتمند در دنیای برنامه‌نویسی محسوب می‌شود.

 

نقاط ضعف زبان برنامه نویسی جاوا اسکریپت چیست؟

همانطور که زبان جاوا اسکریپت  (JavaScript) نقاط قوت زیادی دارد، نقاط ضعف خود را نیز دارد. در زیر به برخی از این نقاط ضعف اشاره می‌کنم:

اختلال در ساختار:

یکی از اصلی‌ترین نقاط ضعف جاوا اسکریپت  این است که نهادینه نداشتن ساختار مشخصی دارد. این موضوع باعث می‌شود که در پروژه‌های بزرگ و پیچیده، کنترل و مدیریت کد دشوار شود و باعث افزایش احتمال خطاها و مشکلات معماری شود.

 هماهنگی مرورگرها:

اختلاف‌ها و عدم هماهنگی‌هایی که بین مرورگرهای مختلف در اجرای جاوا اسکریپت  وجود دارد، یکی از مشکلاتی است که برنامه‌نویسان باید با آن روبرو شوند. این موضوع می‌تواند منجر به ایجاد کدهای تطبیقی و پیچیده‌تر شود.

 کد نویسی نامنظم:

به دلیل اینکه جاوا اسکریپت  یک زبان دینامیک و انعطاف‌پذیر است، برنامه‌نویسان ممکن است در نوشتن کد‌های نامنظم و غیرساختارمند دچار مشکل شوند که باعث کاهش خوانایی، نگهداری و ادامه‌پذیری کد می‌شود.

 کندی اجرا:

گاهی اجرای کدهای جاوا اسکریپت  به خصوص در صفحات وب با محتوای بسیار بزرگ و پیچیده، ممکن است کند شود. این موضوع می‌تواند تجربه کاربر را تحت تأثیر قرار دهد و باعث کاهش کارایی برنامه شود.

 ابعاد امنیتی:

به عنوان یک زبان سمت کاربر، جاوا اسکریپت  مستقیماً با محیط کاربر در ارتباط است و این می‌تواند به امنیت برنامه‌ها تأثیر بگذارد. به دلیل وجود آسیب‌پذیری‌های مختلف مانند حملات XSS (Cross-Site Scripting) و CSRF (Cross-Site Request Forgery)، امنیت برنامه‌های جاوا اسکریپت  می‌تواند تهدید شود.

 کد نویسی نیازمند آنالیز دقیق:

به دلیل ویژگی‌های پویا و انعطاف‌پذیری جاوا اسکریپت ، کنترل و اطمینان از صحت کدها نیازمند آنالیز دقیق و تست‌های مناسب است. این کارها می‌توانند زمان‌بر باشند و در برنامه‌های بزرگ و پیچیده اهمیت بیشتری دارند.

با این حال، با توجه به رشد و توسعه جامعه برنامه‌نویسی جاوا اسکریپت ، بسیاری از این مشکلات بهبود یافته‌اند و راه‌حل‌های مختلفی برای حل آن‌ها ارائه شده است.